John Dowland, autor tytułowej pieśni mówi, iż w obliczu prawdziwego Piękna nawet Czas może utracić swe imię i zatrzymać bieg gwiazd, zaś blask Piękna - oślepić Amora i ujarzmić Los. „Time stands still“ to program o tym, co angielskie pieśni słowami Williama Shakespeare’a, Thomasa
Campiona i muzyką Johna Dowlanda i Henry Purcella mogą nam powiedzieć o czasie, pięknie, miłości, rozpaczy i nadziei.
Lute Songs nazywane również Ayres zdobyły popularność w późnym renesansie elżbietańskiej Anglii i miały ogromną siłę oddziaływania w całej Europie. Niektóre utwory jak np. „Flow my tears“ Dowlanda znane były zarówno we dworach jak i w karczmach, niczym „Yesterday“
Beatlesów, a europejscy kompozytorzy tworzyli niezliczone transkrypcje i wersje tych pieśni. Tym jednak, co wyróżnia angielską muzykę XVII stulecia i czyni ją rozpoznawalną, jest stale w niej obecna nuta melancholii.

Delikatne niczym muśnięcie skrzydeł motyla – takie właśnie są francuskie Airs de Cour, równie dalekie od angielskiej melancholii i niemieckiego moralizatorstwa, co od włoskiej gwałtowności.
Air de Cour to czysta estetyka bez zbędnych wzruszeń, esencja elegancji. Ich klarowne harmonie i
subtelne melodie z lekkimi ozdobnikami w pełni oddają ducha tzw. „bon goût français“.
Obok kompozycji Adriana le Roi, który cieszy się sławą twórcy gatunku, program prezentuje cały wachlarz mistrzowskich miniatur piór Pierre’a Guédron, Etienne’a Moulinié i Antoine’a Boesset oraz ich utwory instrumentalne na lutnię i violę da gamba.

Refleksyjne ballady i pieśni z charakterystyczną tęsknotą i nutą mealncholii zdobyły popularność w
późnym renesansie elżbietańskiej Anglii i miały ogromną siłę oddziaływania na muzykę tego kraju przez wiele stuleci aż do XX wieku, zaś literatura solowa na violę da gamba należy do najbardziej
znaczącej i najpiękniejszej w swoim gatunku.
Francuskie airs de cour były natomiast wyrafinowaną rozrywką wersalskich wielmoży. Te dworskie pieśni to czysta estetyka bez zbędnych wzruszeń, esencja elegancji. Ich klarowne harmonie i
subtelne melodie z lekkimi ozdobnikami w pełni oddają ducha tzw. „bon goût français“.
Kiedy mówimy o muzyce we Włoszech XVII wieku, mamy na myśli: Awangarda i Dynamizm. To bowiem, co wydarzyło się muzyce włoskiej z końcem XVI wieku, było prawdziwą rewolucją estetyczną: miast wielogłosowej, monumentalnej muzyki chóralnej otrzymujemy jednogłosowe madrygały ze zrozumiałym tekstem, emanujące emocją i wyrazem, zaś gładkie harmonie i spokój zastąpiły dysonanse i harmoniczne napięcia. Wówczas Dźwięk ustąpił pierwszeństwa Słowu i ta hierarchia utrzymała się aż do romantyzmu.

Przez stulecia szanse na twórcze życie kobiet były mocno ograniczone, zarówno przez obowiązki rodzinne, jak i obyczajowe realia Europy. Utalentowanej damie, zazwyczaj niezamężnej, do
artystycznej działalności niezbędna była też determinacja oraz finansowa i społeczna niezależność.
Sytuacja ta powoli zaczęła zmieniać się w XIX w., ale i tak twórczość kompozytorska kobiet była długo lekceważona. Do niedawna niewiele znaliśmy utworów przez nie stworzonych. Jednak ostatnio świat muzyczny zdaje się wypełniać tę lukę, odkrywając i z coraz większym powodzeniem wykonując ten repertuar.
Projekt „In feminea forma“, który Państwu proponujemy, daje wgląd w twórczość kompozytorek od średniowiecza do baroku, prezentuje utwory już znane, ale również te istniejące jedynie w
rękopisach, kreśląc portrety niezależnych, niezwykłych postaci: m.in. Hildegardy z Bingen - mistyczki, Barbary Strozzi, Antonii Bembo, wenecjanki, która wyruszyła do Paryża, by zarabiać na życie śpiewem i kompozycjami na dworze Ludwika XIV, Isabelli Leonardy – zakonnicy, tworzącej
motety religijne do intymnych, namiętnych tekstów oraz kilku innych sióstr, benedyktynek i urszulanek, piszących po prostu piękną i wartościową muzykę.
Na projekt składają się trzy programy: „In feminea forma“ z utworami zarówno religijnymi jak i świeckimi, będący portretem kompozytorek europejskich kilku epok, „O viridissima virga“, obejmujący sakralną twórczość kompozytorek średniowiecza i baroku, oraz „Tua sum mi Iesu“, skoncentrowany na sakralnej twórczości kompozytorek – zakonnic we Włoszech XVII wieku takich
jak Caterina Assandra, Lucrezia Orsina Vizzana, Isabella Leonarda, Rosa Giacinta Badalla, Maria Francesca Nascinbeni.

„Kto śpiewa, dwa razy się modli” – nigdzie piękniej słowa św. Augustyna nie znajdują swego odzwierciedlenia, niż w działalności włoskich kompozytorek, które swoje codzienne życie ofiarowały Bogu i wspólnocie zakonnej.
W humanistycznej i szczególnie wrażliwej na piękno i sztukę Italii, działalność tak wielu kompozytorek posiada szczególną wymowę. W okresie renesansu kobiety wpływały aktywnie na życie muzyczne na dworach i w klasztorach. Były utalentowane, wszechstronne i bardzo dobrze wykształcone, wiele z nich było bardzo silnymi osobowościami, które osiągały wysokie pozycje w hierarchii zakonnej. Niektóre zaś oddawały się twórczości z niezwykłą pasją i niezależnością, co nadaje ich kompozycjom szczególny charakter i miejsce w literaturze muzycznej.
Program „Tua sum mi Iesu” koncentruje się na muzycznej twórczości zakonnic w Italii XVII wieku. Obok kompozycji benedyktynek Rosy Giacinty Badalli, Chiary Margarity Cozzolani, Cateriny Assandry znajdą Państwo w programie utwory znakomitej Lucrezii Orsiny Vizzany z zakonu mniszek kamedułek w Bolonii oraz urszulanki Isabelli Leonardy – jednej z najbardziej płodnych kompozytorek baroku. Obraz ten uzupełnią kompozycje instrumentalne kompozytorek świeckich Barbary Strozzi i Elisabeth Jacquett de la Guerre.
Prezentowane utwory są przeważnie niepublikowane, jednak faksimile ich dzieł krążyły przez kilka stuleci po całej Europie. Znaleźć je można w bibliotekach w Bolonii, Monachium, Brukseli oraz we Wrocławiu.

Chociaż Kościół interpretuje „Pieśń nad pieśniami” jako alegorię miłości Chrystusa do Kościoła, muzycy wszystkich wieków widzieli w niej jednocześnie Księgę Miłości, pełną fantazji i namiętności na pograniczu ducha i ciała. Podobny dualizm cechuje XVII-wieczne motety ku czci Maryi i Jezusa, w których tekstach i muzyce niekiedy trudno odróżnić uniesienia duszy od namiętności ciała.
Ten sam charakter mają motety włoskich kompozytorek – zakonnic. Ich teksty, pisane przez same siostry, w niezwykle głęboki sposób przenikają materię muzyczną, stanowiąc przykłady najpiękniejszej i najintensywniejszej liryki miłosnej w historii muzyki.
W programie koncertu znalazły się utwory kapelmistrza u św. Marka, Alessandra Grandiego, siostry Isabelli Leonardy i Bartlomea Barbarino, Giovanniego Girolamo Kapsbergera.

Religijne pieśni i arie kompozytorów angielskich XVII wieku stanowią niespotykany w innych częściach Europy przykład bardzo osobistej liryki religijnej. Wyłania się z nich obraz angielskiej duchowości odmiennej od kontynentalnej – więcej tam trudnych pytań, filozoficznych rozważań, emocji, tęsknot i rozpaczy. Język tych dzieł jest bardzo „z tej ziemi”, nieprzesłonięty sacrum, dogmatami czy mistyką. Jeśli pojawiają się w nich święci, to jako żywi ludzie, obdarzeni ludzkimi cechami i uczuciami.
Jednym z bardziej przejmujących przykładów jest pieśń Tell me, some pitying angel Henry Purcella, odnosząca się do biblijnej sceny zaginięcia dwunastoletniego Jezusa w drodze powrotnej z Jerozolimy. Kiedy Maryja spostrzega jego nieobecność, ogarnięta lękiem, nazywa siebie najnieszczęśliwszą z matek. Przywołuje archanioła Gabriela i czyni mu wyrzuty, iż był przy niej, by zwiastować narodziny Syna, a teraz, w poszukiwaniach zaginionego, pozostawił ją bez pomocy. Z trudem godzi w sobie niezachwianą ufność Bogu i znany każdej matce strach o życie dziecka.
Utwory wybrane do programu „Author of light” pochodzą z tomów A Pilgrimes Solace Johna Dowlanda, First Book of Ayres Thomasa Campiona i bogatego zbioru pieśni Henry Purcella.